معماری بومی روستای کندوان معماری صخره‌ای می‌باشد، این روستای هفت هزار ساله به سبب ویژگی معماری صخره‌ای و بافت مخصوص آن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. کندوانیکی از سه روستای صخره‌ای جهان است که این موجب جذابیت بی‌نظیر آن شده است. معماری روستای کندوان و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن یک استثنا در دنیا به حساب می‌آید. چرا که دیگر در کاپادوکیه ترکیه و داکوتا آمریکا (هر دو دارای معماری صخره‌ای هستند) کسی زندگی نمی‌کند.
روستای کندوان در دامنه‌های سهند قرار دارد و به خاطر معماری صخره‌ای آن معروف است که در اثر فعل و انفعالات آتشفشانی کوه‌های سهند ایجاد شده‌است. توده‌ها و گدازه‌های مذاب آتشفشانی، به وسیله باد، برف و باران در طی هزاران سال متمادی شکل گرفته و به فرم کران درآمده‌است.
از نکته‌های جالب توجه اینکه ارتفاع بیشتر این توده‌های صخره‌ای در حدود ۴۰ متر بوده و اغلب این کران‌ها از دو تا چهار طبقه تشکیل شده‌اند، ولی به دلیل ساختار صخره‌ای کران این طبقه‌ها از یکدیگر مستقل بوده و از داخل ارتباطی با یکدیگر ندارند. به همین دلیل، برای دسترسی به طبقه‌های بالایی کران‌ها پلکان‌های زیبایی از بدنه خود کران تامین میشود. معمولا طبقه همکف اغلب کران‌ها به‌عنوان اصطبل مورد استفاده قرار گرفته و سایر طبقه‌ها دارای کاربری مسکونی هستند. به دلیل قطر زیاد کران‌ها، ایجاد نورگیر در طبقه‌های پایین بسیار دشوار است، به همین دلیل نورگیرها و پنجره‌ها در طبقه‌های بالایی قرار دارند.
روستای کندوان تبریز کجاست؟
این روستا در ۶۰ کیلومتری جنوب غربی تبریز واقع شده و یکی از روستاهای دهستان سهند از توابع شهر اسکوست. فاصله اسکو تا کندوان ۲۰ کیلومتر بیشتر نیست و از آنجایی که به همراه روستای میمند تنها روستاهای صخره‌ای جهان هستند که هنوز زندگی در آنها جریان دارد، سالانه گردشگران زیادی راهی‌اش می‌شوند.
این روستا که برخی قدمتش را ۷ هزار سال میدانند، در دل کوه سلطان داغی قرار دارد. ارتفاع روستا از سطح دریا ۲۲۰۰ متر است و رودخانه کندوان در امتدادش جریان دارد. زیبایی‌های اینجا باعث شده جزو آثار ملی نیز به ثبت برسد و جزو یکی از عجیب ترین روستاهای ایران به حساب بیاید.
آب و هوای کندوان
کندوان منطقه‌ای ییلاقی است که در رشته‌کوه‌های سهند قرار دارد. این منطقه بسیار خوش آب و هوا بوده و به دلیل وجود مراتع سرسبز عشایر بسیاری به آنجا مهاجرت میکنند.
چرا باید اینجا را ببینیم؟
کندوان، روستایی عجیب و غریب است که در ایران لنگه ندارد. ۱۱۷ خانواده این روستا در دل کوه زندگی میکنند و دیگر کجای دنیا میشود این تجربه ناب را داشت و آدم‌هایی را دید که خانه‌هایشان در دل کوه کنده شده؟
اینجا، منطقه‌ای کوهستانی با مراتع بسیار است که هوای خنکی دارد، با کوچه پس کوچه‌هایی ساکت و بالکن‌های پرگل جلوی بعضی از خانه‌ها و همه اینها برای مایی که در زندگی‌مان دیدن این چیزها کم پیش می‌آید حیرت‌انگیز است.
روستای کندوان که به دلیل گدازه‌ها و مواد مذاب به جا مانده از دل آتشفشان و همچنین دخالت آدم‌ها در طی سال‌ها به این شکل و شمایل درآمده، روستایی مخلوطی شکل است که به خاطر کله قندی بودن و شباهت خانه‌هایش به کندوی عسل به این نام معروف شده است.
سازه‌های سنگی با شکل‌های افقی، ستونی، مخروطی و هرمی شکل که بعد از عقب نشینی حوضه دریاچه کندوان سر از خاک برآوردند، نمای اولیه روستای کندوان هم نمایان شد. مخروط ها بعد از اینکه از دل آب بیرون آمدند، به صورت پله پله تا بالای کوه را پوشاندند. این مخروط های نرم در دوره‌های نخستین زمین شناسی، زمانی که هنوز پوسته زمین سرد نشده بود، در اثر جابه جایی کوه ها و فشارهای ناشی از این موضوع به صورت طبقه طبقه از محیط اطرافشان جدا شدند و فرم گرفتند.
این شکل‌ها که از جنس خاکسترهای آتشفشانی بودند، حالت نرمشان را به مرور زمان تا اندازه‌ای حفظ کردند، به صورتی که به راحتی با ضربه‌ای ساده، سایش باد و بارش برف و باران تغییر حالت می‌دادند. اینطوری بود که طبقات، پله‌های روستا و لایه‌های کله قندی (که به آن کران نیز می‌گویند) کم کم به شکل امروزی درآمدند و مناسب برای کار دست ادم‌ها و ساخت خانه شدند.
تاریخ روستا
معماری روستا یکی از شگفتی‌هایش است. اینجا روستایی سنگی و صخره‌ایست. قطره دیوارها بسیار نازک و حدود ۲ متر است از اینروست که داخل خانه‌ها در تابستان‌ها خیلی خنک است و زمستان‌ها هم به طور طبیعی گرم می‌ماند.
ارتفاع این توده‌ه صخره‌ای در حدود ۴۰ متر است و بیشتر لایه‌های کله قندی یا همان کران‌ها به ۴ طبقه می‌رسند. این طبقات از هم مستقلند و برای رسیدن به طبقات بالایی پله‌هایی از خود کران به وجود آمده. نورگیرها در طبقات بالایی قرار دارند و جنسشان چوبی یا شیشه‌ایست.
کندوان تبریز، روستایی تاریخی است. برخی عمر آن را ۶ هزار سال تخمین می‌زنند و برخی دیگر تاریخ آن را مربوط به ۳ هزار سال پیش میدانند. تاریخ سکونت آن را نیز به قرن هفتم هجری هجوم مغول‌ها نسبت می‌دهند. روایت‌هایی مبنی بر سکونت عشایر در این منطقه به عنوان ساکنان اولیه در دسترس است. آنها از حفره‌ها به عنوان اقامتگاه موقتی استفاده می‌کردند.
روایت دیگر در مورد مردم روستای حیله ور است. این روستا در ۲ کیلومتری کندوان قرار داشته و مردم آن از دست مغول‌ها فرار کرده و به کندوان پناه برده‌اند. یک عده هم ساکنان اولیه را جنگجویانی میدانند که در حال گذر از این منطقه آن را برای دفاع و استفاده نظامی مناسب دیده‌اند.
و اما روایت دیگری هم وجود دارد که ساکنان اولیه را مهاجران دریاچه ارومیه می‌داند که از دست ایلامی‌ها و مارهایشان در جنگ ایلام و آشور فرار کرده و به این منطقه آمده بودند.
رستوران و شکم گردی
در جاهای دیدنی آذربایجان شرقی و بخصوص تبریز کمتر جایی میتوان پیدا کرد که امکانات رفاهی من جمله اغذیه وجود نداشته باشد. کندوان نیز از این قاعده استثنا نیست و رستوران های خوشمزه ای در دل خود دارد. آب گوشت یکی از غذاهای محبوب آذربایجانی هاست. از تست و لذت بردن از آن غافل نشوید. البته معمولا در سفر به طبیعت و جاهای مشابه آن مردم معمولا غذای کبابی را دوست دارند که خودشان درست کنند و اغلب درست کردن جوجه کباب یکی از لذت های سفر محسوب میشود.
البته خوراکی ها کندوان محدود به رستوران های آن نمیشود. با وجود خوراکی های خوشمزه مثل قیصی و آلوچه خشک و … کمتر کسی میتواند دل خود را به آنها نبازد و بی تفاوت از کنار آنها رد شود. در هنگام بازدید از خانه های صخره ای میتوانید از دوغ و شیر محلی نیز تست کنید و در صورت تمایل خریداری کنید و با خود ببرید. (توصیه میکنیم حتما این کار را بکنید! شاید دیگر همچین دوغی هیچ جا نصیبتان نشود.) روغنی که مردم این منطقه بیشتر استفاده میکنند، روغن زرد نام دارد که از کره محلی درست میشود. میتوانید از آنها هم به عنوان سوغات یا مصرف خود خریداری کنید.
سوغات روستای کندوان
در کندوان آب و برق هست. این روستا دو مسجد بزرگ و کوچک، به اضافه مدرسه، پارک تفریحی، مغازه‌های فروش سوغات، بوفه و رستوران دارد.
مشهورترین سوغات کندوان عسل است. زردآلو و آلبالو، خشکبار، آلوچه، لواشک، گلیم و جاجیم و دست بافته‌های اینجا هم معروف است. آب معدنی کندوان که در تبریز هم آن را می‌فروشند برای درمان بیماری‌های کلیوی مناسب است و از چند شیر آب در داخل روستا قابل آشامیدن.
بهترین فصل سفر به کندوان
تا اردیبهشت و اوایل خرداد هنوز این منطقه به دلیل کوهستانی بودنش سرد است، بنابراین بهترین فصل سفر تابستان تا اواخر شهریور است. پاییز و زمستان‌های این منطقه به سرد و سخت بودن مشهور است.
کجا اقامت کنیم؟ (هتل کندوان)
علاوه بر اجاره خانه، میتوان در هتل صخره‌ای لاله کندوان اقامت کرد. این هتل ۵ ستاره که خودش از جذابیت‌های روستاست معماری‌ای همگون با معماری منطقه دارد. در هتل صخره ای لاله کندوان بسته به سلیقه تان میتوانید در اتاق های معمولی یا جکوزی دار که با آب معدنی روستا پر شده اند یا سوئیت هایی مخروطی شکل بمانید. برای توضیحات بیشتر و رزرو آنلاین روی این لینک کلیک کنید.
مسیر دسترسی
برای رفتن به روستای کندوان تبریز باید خود را به شهر اسکو از شهرهای استان آذربایجان شرقی برسانید. مسیر جاده را از سمت اسکو به جنوب این شهر شروع کنید و راه خیابان چایکنار را در پیش بگیرید. از شهر اسفنجان که گذشتید به یک دوراهی در ۷ کیلومتری جاده می‌رسید. راهی که در سمت چپ قرار دا، به روستای کندوان می‌رساندتان. در اسکو مینی‌بوس‌هایی شما را به کندوان می‌رسانند.
فاصله کندوان تا تبریز
فاصله بین تبریز تا روستای کندوان : ۵۷ کیلومتر – زمان : ۱ ساعت و ۲ دقیقه
شاید کندوان را بتوان دربند و یا درکه تبریز نام برد که البته از آنجاها بسیار زیباتر است. اما فعلا جایگاه دربند تهرانی ها را در پیش تبریزی ها ندارد و شاید در آینده نزدیک رونق این روستا خیلی بیشتر از قبل بوده و مردم بسیاری از سراسر کشور به دیدن این روستای هنری بیایند و از دیدن عجایب آن لذت ببرند.
نوشته سفر به روستای تاریخی و عجیب کندوان اولین بار در معرفی جاهای دیدنی ایران و جهان پدیدار شد.
