استان خنک اردبیل در فصول مختلف سال جذاب است اما به دلیل سرمای زمستان بیشتر میتوان از تفریحات خنک آن استفاده کرد با جاهای دیدنی اردبیل که سرپوشیده هستند و قابل دسترسی آسانتری هستند .
پیکره سنگی بابا داوود عنبران
یکی از جاهای دیدنی اطراف اردبیل پیکره سنگی بابا داوود عنبران است که در۴۰ کیلومتری شهر اردبیل و در روستای عنبران واقع شده است.ارتفاع این پیکره بی نظیر حدود ۲۰ متر می‌باشد.این پیکره به شکل انسانی که به روبرو نظاره گراست تشکیل شده‌است.این پیکره شبیه مجسمه ابوالهول در مصر می‌باشد. هرساله عده زیادی از گردشگران جهت دیدن این پیکره به روستای عنبران در شهرستان نمین مسافرت مینمایند.
پل ججين يا (داش کسن )
پل ججین یا پل داش کسن یکی از جاهای دیدنی شهر تاریخی اردبیل است .اين پل در اخل شهر اردبيل و بر روي رودخانه بالخلو ساخته شده است. پل ججين داراي ۷ چشمه است و هم اکنون نيز مورد استفاده مردم قرار مي گيرد.
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
از مهمترین آثار تاریخی و یکی از جاهای دیدنی بینظیر شهر اردبیل و از بناهای کم‌نظیر تاریخی ایران است که از لحاظ معماری و کاشی‌کاری از شاهکارهای سده هشتم هجری قمری و سال‌های پس از آن است. این بنا پس از وفات شيخ به سال ۷۳۵ هجری قمری، به وسيله فرزند وی؛ صدرالدين موسی پايه‌گذاری شد و شاه عباس بناهای مهمی به این مجموعه افزود و اصلاحاتی در آن انجام داد. اهمیت این اثر تاریخی به‌طور کلی در رابطه‌ای که با سلسله خاندان صفوی دارد جلوه‌گر می‌شود. اسلاف شاهان صفوی و همچنین شاه اسماعیل اول؛ بنیان‌گذار این سلسله، در این مجموعه تاریخی به خاک سپرده شده‌اند. روی مقبره شاه اسماعیل گنبدی ساخته شده و بالای این گنبد پنج شمشیر نصب شده است که نشانه اسلحه خانواده‌هایی بوده که به شاه اسماعیل در رسیدن به سلطنت کمک کردند. در این بقعه، مقابر دیگری از سایر شاهان و شاهزادگان و بزرگان خاندان صفوی و امرای آن دوره باقی مانده است، از جمله قبر منسوب به مادر شاه اسماعیل.
موزه مردم شناسی
موزه مردم شناسی اردبیل که در محل حمام تاریخی آقانقی (ظهیرالاسلام) در میدان عالی‌قاپو ابتدای خیابان سعدی قرار دارد. در این محل علاوه بر نمایش ۳۳ نوع مجسمه با پوشش محلی مردم استان اردبیل، آثار و دست نوشته‌های مربوط به هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه جمع‌آوری و عرضه شده است. این موزه محل مناسبی برای آشنایی با نحوه زندگی، آداب و رسوم، پوشش محلی مردان و زنان، نحوه پخت غذاهای محلی و آیین‌های خاص این استان است.
این حمام را شخصی به نام ظهیرالاسلام در دوره ایلخانی بنا نمود و ۲۰۰ سال بعد بخش‌هایی به آن اضافه شد. در زمان قاجار فردی به نام آقانقی مؤتمن الرعایا این حمام را خریداری و بازسازی نموده و به همین جهت است که این حمام به نام هر دو نفر نامیده می‌شود. در سال ۱۳۷۸ خورشیدی این حمام توسط میراث فرهنگی خریداری شد و بعد از انجام بازسازی‌های لازم، به موزه مردم‌شناسی تبدیل شد.
موزه تاریخ طبیعی
موزه تاریخ طبیعی اردبیل این موزه با داشتن گونه هایی از حیوانات پوست آرایی (تاکسیدرمی) شده، سنگواره ها و سنگهای مختلف، مجموعه ای زیبا از طبیعت استان را در مقیاسی کوچک برای علاقه مندان به تماشا گذاشته است. این موزه در حاشیه شرقی دریاچه شورابیل قرار دارد و در آن ۱۷ گونه پستاندار ، ۸۵ گونه پرنده ، ۲۰ گونه ماهی ، ۱۲ گونه خزنده و دوزیست و نمونه های متنوعی از حشرات و تیپ های مختلف گیاهی و انواع سنگ و…
کلیسای مریم مقدس اردبیل
کلیسای مریم مقدس در کوچه‌ای به نام ارمنستان گازران یا اونچی میدانی اردبیل قرار دارد. از تاریخ دقیق ساخت این کلیسا اطلاعی در دست نیست ولی بر روی درِ ورودی آن تاریخ ۱۸۷۶ میلادی درج شده است که به سال اهدای در و نصب آن مربوط می‌شود. این درِ چوبی با تزئینات هندسی زیبا، به وسیله خانواده میرزائیان و به یادبود «گالوست میرزایان»؛ پدر آن خانواده که از ارامنه اردبیل بودند، به کلیسا اهدا شده است و روی آن عبارتی به خط ارمنی نوشته شده است شکل کلی بنا به صورت مستطیل و شکل داخلی آن فضایی مربع شکل با چهار درگاه بلند است.
موزه چینی خانه شیخ صفی الدین
تالار چینی خانه در قسمت شرقی قندیل خانه یا رواق اصلی مجموعه شیخ صفی الدین قرار دارد. تالاری با چهار شاه نشین و طاق نماهای زیبا و نفیس که از مقرنس گچی ساخته شده اند. با نقاشی ها، طلاکاری ها و رنگ های متناسبی که به سطح مقرنس ها خورده اند و تصاویری اسلیمی به وجود آورده اند. اما زیبایی تنها مشخصه تالار چینی ها نیست. هنر معماری شیخ بهایی چنان استحکام بی نظیری دارد که طبق برآورد کارشناسان حتی با زلزله ای به قدرت ۲/۷ ریشتر هم تخریب نمی شود!
چینی خانه ۱۲۵۶ محفظه دارد که در همه آنها چینی های اهدایی امپراطور چین به شاه عباس جاسازی شده است. چینی هایی که بهانه پیشکش آنها احیای جاده ابریشم و بهبود روابط چینی ها و ایرانی ها بود. این ظروف بعد از رسیدن به ایران توسط هنرمندان حکاک در اصفهان مهر «بنده شاه ولایت عباس» خورده و به اردبیل فرستاده می شد و در محفظه های تالار چینی خانه قرار می گرفت.
بازار قدیمی اردبیل
این بازار مجموعه‌ای است متشکل از تیمچه، سرا، حمام و مسجد و از سابقه‌ای طولانی برخوردار است. به طوری که در سده‌های ۷ و ۸ هجری رونق فراوانی داست.در سده‌های بعد، قسمتی از بازار بزرگ و تیمچه‌ها و سراها از موقوفات بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی به شمار می‌رفت و درآمد و عواید حاصله صرف مخارج این بقعه می‌شد.بنای فعلی بازار از جمله آثار دوره صفویه و زندیه است که بر بنیان اولیه بازار ساخته شده است. قسمت عمده بازار اردبیل در تغییرات شهری در نیم قرن گذشته تخریب شد و ارتباط بعضی از بخش‌های آن با مرکز بازار از بین رفت.از تقسیم‌بندی کلی بازار اردبیل میتوان به بازار بقالان، قصابان، خراطان، سراجان، قیصریه، چاقوفروشان، کلاه‌دوزان و بسیاری سرای دیگر اشاره کرد.
دریاچه شورابیل
دریاچه شورابیل با مساحت ۱۲۰ هکتار از دیدنی ترین مناطق گردشگری اردبیل است. در گذشته آب این دریاچه بسیار شور بوده اما امروزه با ریختن آب های شیرین به آن از شوری آب کاسته شده است. در سال های اخیر در اطراف این دریاچه امکانات تفریحی مثل باغ وحش، شهربازی و رستوران های زیادی ساخته شده است.
تالاب ملا احمد
تالاب ملااحمد، در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل در مجاورت روستای ملااحمد واقع شده است. این تالاب، محل زیست پرندگان بومی و مهاجر از قبیل قاشقاتویوق، اردک سرسبز، اردک سرسیاه، آنقوت، مرغ کور، قیزقوشی، سار و اردک طالشی است. تالاب در ارتفاع ۱۴۸۰ متری از سطح دریا واقع است. گستره تالاب شمالشرقی جنوب غربی و طول آن در حدود ۱ کیلومتر و عرض آن ۴۰۰ متر است.
خانه تاریخی ابراهیمی
خانه تاریخی ابراهیمی که در كوچه شهیدگاه و تقریبأ در مرکز شهر اردبیل قرار گرفته ، متعلق به مرحوم سید هاشم ابراهیمی بوده و درحال حاضر تحت مالكیت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل قرار دارد. عمارت اصلی بنای مذکور که شامل دو طبقه همكف و زیرزمین می باشد دارای تالار نسبتا بزرگ و زیبایی است و با یك فضای هشتی كوچك از معبر كوچه وارد حیاط مستطیلی می شود. ساختمان دارای نمای آجری است كه روی دیوارهایی با ازاره سنگی به ارتفاع یك متر استوار شده است تالار كه بخش مهمی از بنا را تشكیل داده است، شامل دو رواق و یك شاهنشین است كه با پنجره های مشبك ریز با شیشه های الوان به صورت ارسی زیبا تزئین یافته است.
آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی
از مشهورترین بناهای تاریخی اردبیل، آرامگاه شیخ صفی الدین است که در میدان عالی قاپو قرار دارد. در قرن هشتم هجری قمری بعد از مرگ شیخ صفی الدین، پسر او این آرامگاه را برایش ساخت. بعد از اینکه شاه اسماعیل به پادشاهی رسید و اردبیل پایتخت صفویه شد این بقعه ارزش زیادی پیدا کرد به طوری که آرامگاه شاه اسماعیل هم در همین محل قرار دارد. بعد از آن در سال های بعد قسمت های دیگری به این بقعه اضافه شد.
بازار بزرگ اردبیل
بازار تاریخی و پر رفت و آمد اردبیل در مرکز شهر قرار دارد. این بازار با معماری زیبای خود که از طاق های جناغی و گنبدهای ساده درست شده از مهمترین آثار به جای مانده از دوران صفویه است. برای اینکه نور بتواند به داخل این بازار بیاید در گنبدهای آن روزنه هایی قرار داده شده است. این بازار بخش هایی مثل بازار اصلی، بازار چاقوسازان، بازار پارچه فروشان و … دارد و روزانه مردم زیادی برای خرید به این محل مراجعه می کنند. در سال های اخیر قسمت های زیادی از بازار اردبیل به دلیل ساخت خیابان خراب شده است.
برج شاطر اردبیل
برای دیدن برج شاطر که از آثار ملی ایران است باید به روستای صومعه در ۶ کیلومتری اردبیل بروید. در اطراف این برج، تپه های باستانی زیادی را می بینید که از دوران قبل از اسلام هستند. باستان شناسان بر اساس معماری این برج، زمان ساخت آن را قرن هشتم هجری برآورد کرده اند. اگر به داخل برج بروید نمای داخلی آن به صورت استوانه ای شکل است اما از بیرون به صورت چند ضلعی دیده می شود.
نوشته جاهای دیدنی اردبیل در پاییز اولین بار در معرفی جاهای دیدنی ایران و جهان پدیدار شد.
